؛ رحلی. ۲۱*۳۴ سم. ۶۰۶ص. (بدون احتساب سه صفحه آغاز نسخه) ۲۵س.
1
2
3
الحمد لله الذی من علینا بالدین القویم و سلک بنا الصراط المستقیم و اشهد ان لا الا الله. اما بعد٬ فهذه نکات و مسائل متعلقه بالسوره التی تعدل ربع القرآن بعضها ما استخرجته من التفاسیر التی هی متداوله بین الاعیان و بعضها ... .
... لان المراد فی الاول نفی العباده فی الماضی و فی الثانی نفی العباده فی الاستقبال علی ما مر تفصیله و الحمد لله رب العالمین ... و صحبه الطاهرین.
هذه المذکورات الضاله للعامه و حرام استکتابه علی الخاصه الاللرد علیهم.
تاریخ کتابت: ۱۰۷۹ق (در ص ۲۹۰، ۲۹۵، ۲۹۹، ۳۱۶، ۳۲۰، ۲۹۳، ۳۳۳)، ۱۰۸۱ق. (در ص ۳۴۷، ۳۵۵، ۳۶۳، ۳۶۵) ۱۲۸۱ق. (در ص ۳۵۰)٬ ۱۱۸۱ (در ص ۲۵۶)٬ ۱۲۰۵ (ص ۱۵)٬ ۱۰۸۰ (۵۴۰، ۵۵۵) ثبت شده است.
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نسخ.
عناوین با جوهر قرمز و متن کتاب با جوهر مشکی است.
فرنگی سفید.
تیماجی قرمز ضربی که در وسط آن ترنجی کوبیدهاند.
1
1
دفتری است نونویس که همه رسالههای آن با خط یک کاتب و بسیار پاکیزه نوشته شده است.
در آغاز نسخه روی ۳ صفحه فهرست رسالههای موجود در نسخه با جدولهایی به خط قرمز نوشته شده و شماره رسالهها را تا ۱۴۰ نشان داده ولی با مراجعه معلوم میگردد از این تعداد تنها بخشی رساله و بقیه فقراتی است برگزیده از کتب و رسائل دانشمندان و یا کتب احادیث و تفاسیر از جمله متفرقاتی در صفحات ۵۸۷-۵۷۸-۵۵۵ و ۵۴۰.
ماخذ فهرست: مجلد سوم،صفحه ۲۳۹۲.
نک: ذریعه ۴/ ۳۳۶ و ۳۴۲؛ ظاهریه (علوم قرآن) ۱۸۶؛ دانشگاه ۱/ ۵۶ - ۵۷.
دوانی تفسیری نیز بر سوره اخلاص دارد که به نام سلطان ناصر الدین ابوالفتح عبدالقادر نوشته است٬ نک: ذریعه ۴/ ۳۳۶.
شیوه این تفسیر با تفاسیر قرآن و سور قرآنی متفاوت زیرا مولف در آغاز و نیز در خاتمه چند مسئله از مسائل اصولی و کلامی عنوان ساخته و بدین شیوه از نواحی مختلف درباره آیات این سوره بحث کرده است. به گفته خود او در دیباچه «این رساله نکات و قوائدی است متعلق به این سوره» فهرست مطالب این رساله از این قرار است: نخست سه مسئله درباره: ۱. اسامی سوره جحد. ۲. سخن درباره حدیث «من قرا سوره قل یا اهل الکافرون فکانها قرا ربع القرآن». ۳. نقل اقوال و تحقیق درباره نسخ آیات و نسخ ادیان به مناسبت اختلاف علمای در منسوخ شدن آیه «لکم دینکم ولی دین» آیه ... از این سوره. خاتمه نیز دارای چهار مسئله و فایده است: ۱. محل نزول سوره جحد.۲. شیوه خاص بحث در این سوره با منکران توحید. ۳. اعتراض بر سخن امام (فخر رازی) که: آیه لکم دینکم مبنی بر عادت است به هنگام متارکه. ۴. نکته چیست در این که گفت و لا انا عابد و نگفت و لا تعبدون ما اعبد. در دانشگاه و دارالکتب ظاهریه دمشق از این تفسیر نسخه ای هست. در ذریعه نیز از یک نسخه موجود در کتابخانه سلطان العلماء تهران یاد شده است.