عنوان

روض الاخیار (= الاخبار) المنتخب من ربیع الابرار

۱۰-۳۷۵۷

عربی

روض الاخیار (= الاخبار) المنتخب من ربیع الابرار

[ نسخه خطی]

/ از: محیی الدین ابواحمد محمد بن قاسم بن یعقوب آماسی رومی مشهور به «ابن‌الخطیب»

، تاریخ کتابت: سده‌ی ۱۲ق.

۱ (۱۴۹الف)! برگ، ۱۷ سطر.

روض الاخیار در سال‌های ۱۲۷۹ و ۱۲۸۰ق در ۲۹۴ص از سوی المطبعه الکبری الامیریه و نیز سال‌های ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷ق در قاهره به چاپ رسیده است.

1

2

«بسمله، نحمدک اللهم علی ما علمتنا من البیان و الهمتنا من التبیان و نشکرک علی ما اسفت علینا من الاحسان ... و بعد فیقول العد المتضرع الی فاتح القلوب ... لما کان علم المحاضرات علما نافعا فی انواع المحاورات ...».

«... مثله فی الانام الی انقراض الدهور و الایام و لایستمع نظیره فی الادوار ما دار الفلک الدوار قد صنفت ...» افتاده.

کاتب و محل کتابت نامعلوم است.

نوع خط:

تزئینات متن:

نوع کاغذ:

نسخ تحریری.

عنوان‌ها و نشانی‌ها قرمز؛ اندازه متن: ۵/۱۳*۵/۶سم.

فرنگی نخودی ضخیم.

1

شوربختانه از این اثر تنها یک برگ مانده و همین تنها برگ بازمانده‌ی نیز بر پشت جلد چسبانده شده است و باقی برگ‌های آن افتاده است! در هامش شرح حال مختصر نفیسی از منتخب (آماسی) آمده که از نظر تراجم نگاری ارزشمند است: «ولد الفقیر ابواحمد محمد بن قاسم لیله الثلثاء وقت السحر فی السابعه و العشرین فی شعبان سنه اربع و ستین و ثمانمائه فی بلده آماسیه و فرغ من قرائه الفروع و الاصول بتوفیق واهب النفوس و العقول سنه ثمان و ثمانین. یروی عن شیخه و والده و هو عن شیخه سید احمد بن عطاء الله القریمی و هو عن شیخه مولانا شرف بن کمال بن حسن بن علی و هو عن مفتی الانام حافظ الدین الکردری و هو عن ابیه ناصرالدین البزازی و هو جلال الدین الکرمانی» و نیز چند فایده در فروع فقهی و ... در هامش نوشته شده است.

ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۲۲۷ - ۲۲۹.

منتخباتی از کتاب ادبی ربیع الابرار و نصوص الاخبار اثر شهیر جارالله ابوالقاسم محمود بن عمر زمخشری خوارزمی (د. ۵۳۸ق) است که در پنجاه روضه بر اساس ماده تاریخ «جاء بفضله» به سال ۹۳۶ق (در بروکلمان ۹۲۲ق) به نام سلطان سلیمان خان قانونی (۹۲۶ - ۹۷۴ق) تنظیم گردیده است؛ منتخب این اثر در مقدمه‌ی کتاب گوید که: «چون علم محاضرات از جمله علوم نافع ادبیات عرب بود، علامه زمخشری اثری با عنوان ربیع الابرار نگاشت، لیکن چونکه آن اثر دریایی بدون ساحل بود، بر آن شدم تا نخب فوائد آن را به نحوی مختصر استخراج نمایم و مطالب و فوائدی را هم که خودم از کتب ادبی دیگران بهره برده‌ام، بدان بیافزایم ...». این اثر از آن جهت که از نظر ترتیب بندی بسیار پراکنده بود، محیی الدین محمود بن محمد قره‌باغی رومی (د. ۹۴۲ق) با افزودن شمه‌ای دیگر از لطایف ادبی، اشعار، هزلیات، حکایات، نوادر و ... روضه القراباغی یا به تعبیر دقیق‌تر کتاب جالب السرور را ساخت. این اثر همچنین از سوی احمد بن کوچک حسن بیک استانبولی متخلص به حمدی «حسن بیک‌زاده» (د. ۱۰۴۶ق) با عنوان اصول الحکم فی نظام العالم به زبان ترکی خلاصه گردیده که نسخه‌ای از آن در کتابخانه‌ی بلدیه‌ی استانبول به شماره‌ی «۴۹» موجود است؛ نیز نسخه‌ای از ترجمه‌ی ترکی دیگر آن اثر، از عاشق چلبی (د. ۹۷۹ق) در کتابخانه‌ی ملی اتریش در وین به شماره‌ی «۳۷۸» معرفی شده است. از روض الاخیار چند نسخه‌ی دستنویس در کتابخانه‌ی مجلس موجود است که از آن جمله می‌توان به نسخه‌های شماره‌ی «۷۱۵ط» و «۷۷۶۹» اشاره نمود. نسخه‌های متعددی نیز از این اثر در کتابخانه‌های داخل و خارج از کشور موجود است که توسط علیرضا قره بلوط در معجم التاریخ (ج۴، ص ۳۰۳۷)، برخی از آن‌ها، گزارش گردیده است.

/ حاجی بابا (بن) ابراهیم بن عبدالکریم بن عثمان طوسیوی

اوفی الوافیه فی شرح الکافیه = اعراب الکافیه = شرح الکافیه لابن الحاجب

۷۳۷۴۸۲

محاضرات ادبی

ایران

کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

MF

130960

1

Y (بله)