عنوان

شرح المقدمه الجزریه

۱۰-۳۶۸۹

عربی

شرح المقدمه الجزریه

[ نسخه خطی]

/ از: عصام‌الدین (مصلح‌الدین) ابوالخیر احمد بن مصطفی بن خلیل بروسوی قسطنطینی مشهور به «طاش کوپری‌زاده»

، تاریخ کتابت: سال ۱۰۷۶ق.

۸۲ برگ، ۱۷ سطر

؛خشتی.

این اثر یک بار در سال ۱۳۰۳ق در مکه‌ی مکرمه - حجاز به چاپ رسیده است.

1

2

«بسمله، سبحان الله و بحمده منزل الکتاب علی عبده ... فقد تطابقت ... اهل العلم و کافه اهل ارباب العرفان ... و من جمله ما لابد منه من تلاوته تجوید حروفه و تصحیح قراته و کان آخر ما الف فی علم التجوید الارجوزه ... للشیخ الوحید ... شمس‌الدین ابوالخیر محمد بن محمد بن محمد ابن الجزری ... قد اشتهر بین الناس شرح منسوب الی ولد المصنف و لا ارتیاب فی عدم وفایه بالمقصود ... فالتمس منی بعض ... ان شارح لها شرحا حالیا ... شرعت فی ذلک رجاء ...».

«... و لنختم الکلام بالحمدلله الملک العلام ... و ما الشکوی الی الله الا من املی المرید و الله یفعل ما یشاء و یحکم ما یرید رضیت بقضائه و اعترفت بالائه فالحمدلله علی توالی نوالی و الصلوه علی نبیه محمد و آله و صحبه اجمعین؛ تمت».

کاتب و محل کتابت نامعلوم است.

نوع خط:

تزئینات متن:

نوع کاغذ:

تزئینات جلد:

نسخ.

عنوان‌ها و نشانی‌ها قرمز و مشکی؛ اندازه متن: ۵/۱۴*۵/۸سم.

فرنگی نخودی ضخیم آهار مهره شده.

مقوایی با رئکش کاغذی ابلق و زیتونی.

2

1

این نسخه در حاشیه تصحیح گردیده است. تعلیقات و حاشیه‌نویسی به عربی و ترکی با لهجه‌ی عثمانی با نشان‌های «علی القاری، خطیبی، شرح جزری لعمر بن ابراهیم، مولانا، تعلیقات عبدالله افندی، شرح جزری لحاجی امام، شرح و ...» دارد.

در آغاز ابیاتی به ترکی با لهجه‌ی عثمانی (گویا از عاشق پاشا) درباه‌ی لیلی و مجنون با مطلع: مجنونه صوردیلر لیلا نیجولدی لیلا گتدی آدی دللرده قالدی، بنم گوگلم شمدی بر لیلا بولدی یوزی لیلا که بن مولای ... نیز دعای ابوبکر، فایده‌ای طبی از کتابی به نام منافع الناس فی الطب، در اینکه اطبای فرس و هند و روم متفقند بر این که امراض از شش امر، یعنی ۱. کثرت مباشرت، ۲. قلت خواب روز، ۳. کثرت خواب شب، ۴. حبس پول، ۵. نوشیدن آب در نیمه شب، ۶. خوردن غذا روی غذا، متولد می‌گردد که همراه ترجمه‌ی ترکی آن نوشته شده است. نیز نام اثر به صورت «هذا طاش کویری‌زاده شرح جزری» ثبت شده است. در برخی برگ‌های میانی نیز به تناوب ابیاتی به ترکی آمده که از آن جمله دو بیتی موجود در برگ (۱۰ب) است با مطلع: عاشقی معشوقه و اصل ایلین «هو» ذکریدر طالبی مطلوبه واصل ایلین «هو» ذکریدر، قلبده امراضنی زائل قالوب تنوین ایدن جاننی جانانه واصل ایلین «هو» ذکریدر.

1

در برگ دوم نسخه تملکی از سید مصطفی بن مصطفی در سال ۱۱۲۰ق و نیز تملک دیگری از سید حاج حافظ القراء حسن بن مصطفی خطیب جامع سلطان سلیم خان در تاریخ ۲۹ ذی القعده ۱۲۹۹ق؛ آمده است؛ در انجام نسخه یک تملک محو شده با نام «محمد بن عمرآغا» آمده است.

ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۲۱۱ - ۲۱۲.

شرحی بر المقدمه الجزریه اثر منظوم شمس‌الدین محمد بن محمد دمشقی جزری عمری دمشقی مشهور به «ابن الجزری» (د. ۸۳۳ق) است. باید دانست که از جمله شروح متداول و مشهور این ارجوزه، شرح فرزند ناظم، ابوبکر احمد (د. ۸۲۷ق) با عنوان الحواشی المفهمه لشرح المقدمه است و طاشکوپری‌زاده، چنان که در دیباجه‌ی شرح خویش می‌نویسد: «قد اشتهر بین الناس شرح منسوب الی ولد المصنف و لا ارتیاب فی عدم وفایه بالمقصود ... فالتمس منی بعض ... ان اشرح لها شرحا ... شرعت ...» این شرح را به درخواست و تقاضای جمعی از خلان و دوستان نوشته است. از این شرح در برخی کتابخانه‌های ایران و سایر کشورها، از جمله تونس، ترکیه، حجاز، مصر، بوسنی و هرزگوئين، قبرس و ... نسخه‌های متعددی موجود است و از آن‌ها در برخی منابع گزارش‌هایی منتشر شده است.

علوم قرآن - تجوید

ایران

کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

20091107

11-01485.pdf

MF

130960

1

Y (بله)