عنوان

کارائی نانو پلی‌مر پلیلاتیس در مهار ریزگردهای اطراف دریاچه ارومیه

Number

‭۱۶۷۹۰پ‬

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

کارائی نانو پلی‌مر پلیلاتیس در مهار ریزگردهای اطراف دریاچه ارومیه

First Statement of Responsibility

/مجتبی نوری

Name of Publisher, Distributor, etc.

: کشاورزی

Date of Publication, Distribution, etc.

، ‮‭۱۳۹۵‬

Text of Note

چاپی

Dissertation or thesis details and type of degree

کارشناسی ارشد

Discipline of degree

علوم خاک

Date of degree

‮‭۱۳۹۵/۱۱/۰۹‬

Body granting the degree

تبریز

Text of Note

طی سال‌های اخیر بر اثر خشکسالی‌های ممتد و مدیریت نادرست منابع آب و خاک، قسمت‌های اصلی بستر خشک شده دریاچه ارومیه به یکی از کانون‌های فرسایش بادی و تولید ریزگرد تبدیل شده که به‌صورت بسیار جدی بخش‌های عمده اقتصادی و اجتماعی کشور را تهدید می‌کند .طی دهه‌های اخیر متداول‌ترین مالچ‌هایی که برای تثبیت ماسه‌های روان و مهار ریزگردها استفاده شده مالچ‌های نفتی بوده است، اما امروزه با پیشرفت فناوری به کارگیری موادی که ضمن داشتن صرفه اقتصادی، مشکلات و آلودگی‌های مالچ‌های نفتی را نداشته باشند، مورد توجه قرار گرفته است .مالچ نانوپلی‌مر پلی‌لاتیس با استفاده از فناوری نانو در داخل کشور تولید شده و بر پایه مواد طبیعی آبدوست می‌باشد که ضمن تثبیت خاک سبب کاهش میزان تبخیر آب نیز می‌شود .در این پژوهش، ابتدا مناطق مورد نظر از بستر خشک شده دریاچه ارومیه به سه بخش ساحل فعلی، بستر قبلی و منطقه تحت تأثیر دریاچه تقسیم‌بندی شد و سپس کارایی مالچ نانوپلی‌مر پلی‌لاتیس در تثبیت ذارت نمونه‌های برداشت شده از این بسترها، در برابر باد در محیط آزمایشگاهی و طبیعی مورد بررسی قرار گرفت .آزمایش به‌صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی و با سه تکرار انجام شد .تیمارهای مورد مطالعه در این پژوهش شامل ماده تثبیت کننده پلی‌لاتیس به مقدار دو لیتر بر متر مربع و در سه غلظت شاهد، ‮‭۵/۰‬ و ‮‭۱‬ درصد، و نوع نمونه در سه سطح شامل ساحل فعلی، بستر قبلی و منطقه تحت تأثیر دریاچه ارومیه بودند .بدین منظور ابتدا ‮‭۵۰‬ کیلوگرم نمونه خاک از هر منطقه از عمق‮‭۱۰‬ - ‮‭۰‬سانتی‌متری برداشته شده و به آزمایشگاه منتقل گردید .بعد از هوا خشک کردن در محیط آزمایشگاه، بخشی از نمونه‌ها برای تعیین برخی ویژگی‌های فیزیکی از جمله تعیین توزیع اندازه ذرات ثانویه و آزمایش‌های تونل باد از الک ‮‭۸‬ میلی‌متری و بخشی نیز برای تعیین سایر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی از الک ‮‭۲‬ میلی‌متری عبور داده شد .برای بررسی تأثیر نانوپلی‌مر فوق در کاهش ایجاد ریزگرد نمونه‌های رد شده از الک ‮‭۸‬ میلی‌متری در سینی‌هایی با ابعاد‮‭۸/۳‬ ‌‮‭۳۰‬‌ ‮‭۴۰‬سانتی‌متر ریخته شد و سطح آن با خطکش تسطیح گردید .سپس ‮‭۲۴۰‬ میلی‌لیتر محلول نانوپلی‌مر پلی‌لاتیس با غلظت‌های‮‭۰‬ ، ‮‭۵/۰‬ و ‮‭۱‬ درصد به‌ترتیب بر روی تیمارهای شاهد، ‮‭۵/۰‬ و ‮‭۱‬ درصد به‌صورت اسپری پاشیده شد .تیمارهای آزمایشگاهی و محیط طبیعی به مدت سه ماه به‌ترتیب در محیط آزمایشگاه و در محیط باز خارج از آزمایشگاه) در فضای آزاد (نگهداری شدند .در نهایت بعد از سه ماه آزمایش پایداری اثر نانوپلی‌مر پلی‌لاتیس توسط دستگاه تونل باد گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه تبریز در مقابل باد با سرعت ‮‭۱۶‬ متر بر ثانیه اندازه‌گیری شد .پس از اتمام آزمایش‌های تونل باد برخی ویژگی‌های نمونه‌ها از جمله‮‭pH‬ ،‮‭EC‬ ، ضخامت لایه محافظتی تشکیل شده و مقاومت فروروی خاک در هر سینی اندازه‌گیری شد .نتایج به دست آمده نشان داد که نقش نانوپلی‌مر پلی‌لاتیس در تثبیت ریزگردها در شرایط محیط طبیعی و آزمایشگاهی بسته به غلظت مصرفی و نوع نمونه متفاوت می‌باشد به گونه‌ای که در محیط آزمایشگاهی هر دو غلظت نیم و یک درصد این ماده سبب کاهش معنادار مواد فرسایش یافته در مقابل باد گردید به‌طوری که میزان هدررفت مواد از این دو تیمار به‌ترتیب ‮‭۸۶‬ و ‮‭۸/۹۹‬ درصد کمتر از تیمار شاهد بود .در محیط طبیعی نیز غلظت یک درصد مالچ مصرفی در هر سه نمونه مورد مطالعه تآثیر معناداری در کاهش هدررفت مواد داشت، اما تیمار نیم درصد این ماده تنها در ساحل فعلی دریاچه ارومیه سبب افزایش مقاومت لایه سطحی و کاهش هدررفت مواد نسبت به تیمار شاهد شد و در دیگر نمونه‌ها میزان هدررفت خاک تفاوت چشمگیری با تیمار شاهد نداشت .بنابراین نتیجه گرفته می‌شود که در محیط طبیعی کارایی نانوپلی‌مر پلی‌لاتیس در تثبیت ریزگردها نسبت به محیط آزمایشگاهی به‌طور نسبی کاهش می‌یابد .از این‌رو پیشنهاد می‌شود که با بررسی‌های میدانی کارایی طولانی مدت این مالچ مورد مطالعه قرار گیرد .

Text of Note

40 cm3 and it's surface leveled with a ruler. Then 240 mL nanopolymers solution with concentrations of 0, 0.5 and 1 percent sprayed on surface of soil samples. Laboratory and environmental treatments were carried out for three months, in vitro and in an open environment (outside the laboratory and in a free space). Finally after three months experiment, stability of polylatice nanopolymer effect was measured by the wind tunnel against the wind with a speed of 16 m/s. After the wind tunnel tests, some soil properties such as the thickness of the formed protective layer and the soil penetration resistance in each tray was measured. The abtained results showed that the role of polylatice nanopolymer on stabilizing dusts in environmental and laboratory conditions depended on the concentration of the consumed materials and the type of samples. So that in vitro both 0.5 and 1 percent of this material caused a significant decrease in the eroded materials against the wind, that the material loss of these two treatments was 86 and 99.8 percent, respectively, less than the control treatment. In the environmental conditions the consumption of 1 percent of mulch in the three samples had a significant effect on reducing the eroded material. But 0.5 percent treatment of this mulch only in the current coast of Urmia Lake with increasing surface layer resistance resulted in the reduction of eroded materials in comparison to the control treatment and in other samples, the amount of soil loss was not significantly different from the control. Therefore it can be resulted that in environmental conditions the performance of polylatice nanopolymer in dusts stabilization was reduced relatively in comparison to laboratory conditions. Therefore it is proposed that field studies of long-term performance of this mulch need to be studied ‌ 30 ‌ Due to prolonged drought and mismanagement of water and soil resources, major parts of Urmia Lake's bed in recent years has exposed to wind erosion and dust production which is very serious threat the country's economic and social sectors. In recent decades, the oil mulches were the most common mulches have been used to stabilize the blowing sands and dust's control. But now adays, with the advancement of technology, the use of materials that don't have the problems and pollutions of oil mulches in addition to cost savings, have been taken into consideration. Polylatice nanopolymer is domestically produced by nanotechnology and is based on natural hydrophilic materials that in addition to soil stabilization reduces the evaporation rate of water. In this research work, firstly the target areas of dry bed of Lake Urmia was divided in to three parts of the current coast, previous bed and the affected area of lake and then the performance of polylatice nanopolymer mulch to stabilize particles of samples taken from the beds, against wind was studied in both lab and natural environment. The experiment was carried out as factorial on thebasis of completely randomized design with three replications. The treatments in this study was consisted of polylatice stabilizers with rate of 2 liters per square meter at three concentrations of 0, 0.5 and 1 percent, and the type of sample at three levels of the current coast, previous bed and the lake affected area. For this purpose, firstly 50 kg soil sample has been taken from every region (0-10 cm depth) and transferred to the laboratory. After air-drying in the lab, a part of the samples was passed from 8-mm sieve in order to determine some physical properties including the secondary particle size distribution and wind tunnel tests and also the other part of samples was passed from 2 mm sieve to determine other physical and chemical properties. For study of the nanopolymer effect on decreasing the creation of dust, passed samples from 8 mm sieve were poured in trays with dimensions of 3

نوری، مجتبی

احمدی، عباس، استاد راهنما

جعفرزاده، علی اصغر، استاد راهنما

نجفی، نصرت اله، استاد مشاور

Public note

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی